گونه شناسی انتقادی رویکردهای مبنایی به اسباب نزول
author
Abstract:
نحوه استفاده قرآنپژوهان از اسباب نزول، تأثیر مهمی در فهم آیات قرآن دارد. با مراجعه به آثار تفسیری و علوم قرآنی، شاهد طیف وسیعی از انواع مواجهه با اسباب نزول هستیم که درک و تبیین آن، مستلزم توجه به مبانی نظری است. این مقاله با روشی توصیفی تحلیلی به دنبال گونهشناسی و نقد رویکردهای مبنایی به اسباب نزول است. رویکردهای مبنایی در مواجهه با روایات سبب نزول را میتوان بر اساس میزان گرایش نسبی آنها به متن قرآن یا بافت فرهنگی اجتماعی، به دو رویکرد قرآنمحور و ادبی ـ تاریخی تقسیم کرد. در این میان برخی از اندیشمندان با پایبندی به منقولات و نیز چارچوبهای سنتی شکلگرفته در حوزه اسباب نزول، با مبنای اهتمام به میراث گذشتگان، در عمل مدافع رویکرد سومی هستند که در این مقاله از آن با عنوان رویکرد سنتی یاد شده است. تکرار نظرات گذشتگان بدون کمترین ارزیابی نوآورانه و خطر اعتقاد به عدم جاودانگی قرآن، به ترتیب مهمترین نقدها به دو رویکرد سنتی و ادبی ـ تاریخی است. اما رویکرد قرآنمحور، نسبت به دو رویکرد پیشگفته، بیشترین گسست میان نظریه و عمل را در مواجهه با روایات سبب نزول در پی داشته است. به گونهای که طرفداران این رویکرد برای فهم برخی آیات، چارهای جز مراجعه و استناد به روایات سبب نزول نداشتهاند. از آسیبهای این گسست میان نظریه و عمل، عدم التزام عملی به بایستههای سندی و متنی نقل روایات سبب نزول بوده است.
similar resources
رویکردهای قرآنشناسان معاصر به اسباب نزول
دانش اسباب نزول از کهنترین مباحث علوم قرآنی و مرتبط با فهم قرآن است. در دورۀ معاصر علیرغم تداوم آرای گذشتگان نزد قرآنشناسان کلاسیک، در قریب به تمام مباحث این علم تغییر و تحوّلاتی مشاهده میشود. مطالعۀ حاضر با روشتوصیفی ـ تحلیلی به بررسی رویکردهای قرآنشناسان و تحوّل دیدگاههای آنها در این حوزه میپردازد. بررسی انجامشده نشان میدهد که تداوم دیدگاه گذشتگان در دورۀ معاصر نتیجۀ عواملی ه...
full textروش شناسی کشف و اعتبارسنجی اسباب نزول (الگوریتم دستیابی به اسباب نزول آیات)
مساله این مقاله، دستیابی به روش قدمبهقدم برای کشف اسباب نزول آیات قرآن و شاخصهای اعتبارسنجی آنهاست. در این بحث که از مباحث علوم قرآنی است، با روش کتابخانهای، پس از تعریف و کاربرد دانش اسباب نزول، منابع متقدم و متأخری که سبب نزول آیات را ارائه کردهاند، بر اساس تاریخ تدوین فهرست شده و تفاسیری که بیشتر به بحث اسباب نزول پرداختهاند، معرفی شده است. سپس پنج شاخص برای ارزیابی و اعتبارسنجی این من...
full textاهل بیت و اسباب نزول
نقد و بررسى بخشى از اسباب نزول است که در شأن اهل بیت (ع) به ویژه على (ع) نقل شده است. نگارنده، پس از تبیین پیوند قرآن و اهل بیت (ع) و جایگاه اهل بیت در قرآن به شرح و توضیح آیات نازله درباره اهل بیت (ع) که داراى سبب نزولاند، پرداخته است. وى پس از طرح آیه مباهله، به نقد و بررسى ارتباط آن با منزلت اهل بیت (ع)، نظر مفسّران اهل سنّت درباره آیه مذکور، مفهوم و داستان مباهله، دیدگاه فریقین در سبب نزول آ...
full textاسباب نزول در تفسیر المنار
بررسى و نقد جایگاه و نقش اسباب نزول در »تفسیر المنار« اثر محمد عبده و رشید رضا است. نگارنده تفسیر المنار به روایات تفسیرى و از جمله روایات اسباب نزول بى اعتنا است و با دیده تردید بدانها مىنگرد. نویسنده، نخست از شاخصههاى اجتماعى و اصلاح گرایانه تفسیر المنار سخن مىگوید و ضمن یاد کرد تفاوتهاى شیوه تفسیرى محمد عبده و رشید رضا، مؤلف تفسیر المنار را رشید رضا مىداند و موضع نقادانه رشید رضا را ...
full textMy Resources
Journal title
volume 17 issue 1
pages 63- 90
publication date 2020-03-20
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023